Bu örnek olayda konuşulan kişinin isteği üzerine, firmaların isimleri ve anlatıcı kişinin kimliği gizli tutulacaktır. Olayın geçmişi 2 yıl öncesine dayanmaktadır ve otomotiv yan sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmalar arasında geçmektedir. Anlatım sırasında yerli firmaya biz KÖY (Kıvanç - Özgür - Yüksel) Otomotiv, yabancı firmaya ise CITY Automotive adını uygun görmüş bulunmaktayız. Üretilen ürün ve markalar da yine gizlilik açısından, bizler tarafından oluşturulmuştur.

CITY Automotive’in durumu

CITY firması, MARILYN markasını kullanarak amortisör üretmektedir. Firma, ithalatçı firmalar aracılığıyla Türk piyasasında yer almaktadır. Yerli otomotiv üreticilerine ve yedek parça sanayisine satış yapmaktadır. Ülkemizdeki otomotiv sektörünün geleceğini iyi olarak nitelendiren firma pazar payını artırmanın yollarını araştırmaktadır. Kalitesine güvenen firma, vergi ve taşıma maliyetleri yüzünden fiyat avantajı elde edemediğinden satış miktarını artıramadığını düşünmektedir. Bu sebeple, firma, yerli ucuz iş gücü, ulaşım ve dağıtım maaliyetlerini gözönüne alarak ülkemizde yatırım yapmayı amaçlamaktadır. Fakat riskin tümünü üstlenmemek için yerli bir firmayla ortak olarak pazara girmeyi hedeflemektedir. Ortak olacakları firmanın otomotiv piyasasında belli bir üretim ve satış miktarına ulaşmış bir firma olmasını istemektedir.

KÖY Otomotiv’in Durumu

KÖY firması, Istanbulda faaliyet göstermekte ve lisans anlaşması yapmış olduğu, yabancı KENNEDY amortisörlerinin üretim ve dağıtımını yapmaktadır. Firmanın kurucusu, genel müdürü, sahibi olan Kadir Bey’in yönetiminde iç piyasaya önemli miktarlarda satış yapmaktadır. Kadir Bey firmanın daha da büyümesi gerektiğini düşünmektedir. KÖY Firması elemanları Kadir Bey tarafından işe alınmakta ve önemli bir bölümü asgari ücret ile çalışmaktadır. Kadir Bey, şirketten en yüksek kazancı en az masraf ve en az çaba ile almaya çalışıyor. Şirketin mali tablolarına bakıldığı zaman büyümekte olduğu görülüyor.
Ortaklık

Bu şartlar altında, 2 firmanın çıkarları kesişmiş oluyor. CITY firması yetkilileri Kadir Bey ile görüşerek ortaklık teklif ediyorlar. Firmaya %50  eşit pay ile ortak oluyorlar. Yönetim Kadir Bey tarafından yürütülüyor, CITY firmasının bir müdürü, Kadir Bey’in yardımcısı olarak göreve başlıyor. KÖY lisans anlaşması olduğu diğer markayı bırakıp MARYLN marka amortisör üretip satmaya başlıyor.

Problemler

Birleşmenin ilk yılında, mali tablolar oldukça iyi gözüküyor. Firmanın satışları iyi gözüküyor. Ama ilerleyen günlerde, tablolar daha detaylı incelendiği zaman bazı sorunların olduğu farkediliyor ama Kadir Bey buna inanmıyor.

KÖY firmasının problemleri oldukça fazla olduğu halde, raporlarda bunlar pek gözükmüyor. Firma yurtdışına gönderdiği raporlarda işleri iyi olarak göstermeye çalışıyor. Mali İşler müdürü çok başarısız işler yapıyor. Firma, ürettiği markayı değiştirdiği zaman hatalı bir karar vererek distribütör ağını genişletmiyor, hatalı anlaşmalar ile dağıtım ağı kurmaya çalışıyor. Firma, her kademede, mümkün olduğu kadar ucuz eleman çalıştırma amacı güdüyor. Şirketin kendi içinde bir kontrol prosedürü bulunmuyor, ilerisi düşünülerek yatırım yapılmıyor. Firmanın doğru bir raporlama altyapısı olmadığı için karlılık analizi yapılamıyor. Böylece hangi maldan kar, hangisinden zarar edildiği farkedilemiyor. Ayrıca iyi bir stok sistemi olmayan firmada, üretilen malların akıbeti belli olmuyor. Düşük maaşlı bazı elemanlar, parçaları kendi çıkarları için kullanmaya başlıyor ve sistemde buna karşı geliştirilen birşey olmadığı için çok geç olana kadar farkedilemiyor.

Birleşme sonrası yurtdışından gelen para, uzun vadeli yatırımlar yerine, günlük olağan harcalamalar için kullanılıyor. Firmanın hatalı işlerinin yolaçtığı açıkları kapatmak için kullanılıyor. CITY firması yatırım yaptığını düşünürken, aslında planlanan yatırımlar yapılmıyor.
 Yapılanlar

CITY firması, problemler farkettiği mali yapının incelenmesi için bir elemanını buraya gönderiyor ve bir audit firması ile anlaşarak, KÖY firmasını denetmeleye başlıyor. Bu audit firmasının verdiği detaylı raporda da aynı sorunlar yer alıyor.
Bu sorunların üzerine yabancı firmanın önünde üç seçenek kalmış oluyor. Ya geri çekilerek türk piyasasınan tamamen ayrılacak, ya başka bir ortaklık kurarak devam edecek, ya da KÖY firmasındaki diğer hisseleri de alarak yoluna kendi bildiği şekilde devam edecek. Firma son şıkkı seçiyor ve yapılan pazarlıklar sonunda firmayı tamamen ele geçiriyor.

İlk olarak bir reorganizasyon çalışması yapılıyor. Organizasyon şeması hazırlanıyor, iş ve görev tanımları oluşturuluyor, her mevkiden beklenen işler, görev ve sorumluluklar belirleniyor. Her göreve hangi yeteneklerde eleman alınması gerektiği belirleniyor. Üst yönetim bütünüyle değiştiriliyor. Şirkette yapılan işlerin tanımı yapılıyor. Her iş için prosedürler belirleniyor, iş akış şemaları hazırlanıyor.

Sermaye girişi yapılıyor. Şirketin bilgi işlem atltyapısı yenileniyor. Stok kontrol sistemi, dahili kontrol sistemleri geliştiriliyor. Üretim, pazarlama, satış ve satınalma bölümleri arasında koordinasyon sağlanıyor. Şirketin satış sözleşmeleri inceleniyor, yeni yapılan sözleşmelerde şirketi koruyucu maddeler konuluyor.

Şirketin mali raporları standart hale getiriliyor. Düzenli olarak iç kontrol yapılıyor. Bilgi akışının hızlanması için çözümler getiriliyor.

Yabancı Yatırım Firmasının Karşılaştığı Önemli Sorunlar

CITY firmasının Türkiye’de yaşadığı problemler temelde şöyle sıralanabilir:

1.  Ortaklık oranı tam olarak %50. Bu yüzden karar aşamalarında problem çıkıyor. Yerli ortağın yapmak istemediğini, yabancı ortak hiçbir şekilde yaptıramıyor. Problemlere getirilecek çözümler gecikiyor.
2.  KÖY firması bir patron firması. Kadir Bey şirketin sahibi, genel müdürü. Her iş önce onun denetiminden geçiyor. İnsanların kendi sahip oldukları şirketi profesyonel olarak yönetemedikleri bilinen bir gerçek. Kadir Bey de şirket yararına değil, kendi yararına kararlar alıyor. Şirket büyüme aşamasında iken alınan kararlar şirketin büyümesini ve Kadir Bey’in kazanmasını sağladığı için, bu kararlar rahatlıkla alınabiliyor, ama şirketin devamının sağlanması için, yönetimin dağılması, şirket kültürünün oluşması gerektiği zaman, Kadir Bey elindeki gücü başkalarına bırakmak istemiyor ve yanlış kararlar alınmasına sebep oluyor.
3.  Şirketin belli bir pazarlama ve satış stratejileri yok. İşler günün akışına göre ilerliyor.
4.  Personel seçiminde yanlışlıklar yapılıyor. En ucuz işçi çalıştırılmak isteniyor. Çalışan elemanlar, özellikle yönetim kademesinde olanlar, bulundukları yere uygun niteliklere sahip, kalifiye elemanlar değiller. Bu yüzden karar alma süresi uzuyor, her iş ile Kadir Bey’in ilgilenmesi gerekiyor ve yanlış kararlar alınıyor.
5.  Şirketin dahili kontrol mekanizması yok. Mali bilgiler yetersiz. Kayıtlar doğru tutulmuyor. Şirket karlılık analizi yaparak fiyat belirlemiyor. Hangi ürünü kaç paraya ürettiğini bilmediği için fiyatlama konusunda başarılı olamıyor. Bazı ürünlerde zarar ederken, diğer ürünlerden fazla kar ediyor. Dolayısıyla yüksek fiyat verdiği ürün piyasasını rakip firmalara kaptırıyor.