YENİ İŞ DÜNYASI İÇİN BİLGİ YÖNETİMİ
Terminoloji
Bilgi Yönetimi (Knowledge Management)
Bilgi (Information, Knowledge)
Bilgi Teknolojisi (Information Technology)
Bilgi işçisi (Knowledge Worker)
Bilgi Toplumu (Knowledge Society)
Özet
Bilgi Yönetimi, organizasyonların, gittikçe artan çevresel değişimler karşısındaki uyumlarını ve hayatta kalma yetenekleri gibi kritik konularda çözümler üretir. Bilgi Yönetimi, bilgi teknolojilerinin, veri ve bilgi işleme yeteneklerinin ortaya çıkarılması ve varolan yeteneklerinin değiştirilmesi gibi iki kavramı birleştirilip, sinerjinin yaratıldığı örgütsel bir süreci kapsar.
BİLGİ TEKNOLOJİSİ KAVRAMI
Çağımızın bilgi teknolojileri, iş etkinliklerinin en önemli girdisi olan “bilgi”den oluşur. Veri işleme, video aracılığı ile toplantılar, intranetler gibi yeni teknolojiler ile bu ve benzeri teknolojilerin tedarikçileri, iş dünyası
için her derde deva çözümler sunmaktadırlar.Bazı teknoloji uzmanları ve akademisyenler, bilgi teknolojisi yatırımları ile iş performansı veya bilgi yönetimi arasında herhangi bir korelasyon bulunmadığının savunurlar. Mesela, MIT’de Bilgi Sistemleri Profesörü olan Erik Brynjolfsson, ‘Information Week’deki bir makalesinde:
“Aynı sistem içinde harcanan aynı dolarlar, bir şirkete rekabet üstünlüğü sağlarken, diğerine ise pahalı bir prespapyeye yol açar.”
demektedir. Bu nedenle, bilgi teknolojisine yapılan yatırımların yüksek getiri sağlanması isteniyorsa, örgütün performansı için bilgi etkin kullanılmalıdır.
Bu sonuç, teknoloji ekonomisti Paul Strassman’ın “Bilgi Teknolojilerinin Endüstrilerdeki Analizi” çalışmasıyla da desteklenir. 1997 yılında yazdığı “Harcanmış Bilgisayar” kitabında Strassman, şirket performansı ile bilgisayar harcamaları arasında herhangi bir ilişkinin bulunmadığı sonucuna varmıştır. Yine benzer görüşte olan Xerox’un Californiadaki Araştırma Merkezi Direktörü John Seely Brown’dur. Brown’a göre, Amerika endüstrinin son 20 yılına bakıldığında, teknolojiye yapılan 1 trilyon $’dan fazla yatırıma rağmen, bilgi işçilerinin verim veya etkenliklerindeki artış istenen düzeyde olmamıştır. Brown, organizasyonların bu problemini, çalışanların iletişim ve yönetim esnasında girdikleri sosyal süreçlerdeki, bilginin paylaşımı ve farklı fikirlerin bir araya getirilmesindeki başarısızlıklara bağlar.
Bilgi Teknolojisi giderleri ve firmaların örgütsel performansları arasında herhangi bir bağın bulunmaması, ekonomilerde salt bilgiye dayalı rekabet üstünlüğü devrinden, özgün, farklı ve orijinal fikirlerin yaratıldığı devre geçilmesine bağlanabilir.
Stanford Üniversitesi’nde, Ekonomi ve Populasyon Fakültesi Dekanı ve yazar olan Brian Arthur şu görüştedir:
“Tahmine ve kaderciliğe dayalı geleneksel yapıların aksine, önceden sezinleme (ya da kehanet) ve bunun adaptasyonuna dayanan bilgi esaslı endüstrilerin yeni dünyası için anahtar kelime, ‘yeniden herşey’ dir. Örgütün amaçları, hedefleri sürekli olarak yeniden tanımlanır.”
BİLGİ ÇAĞI VE BİLGİ YÖNETİMİ HAVRAMLARI
Bilgi Çağı
, göreceli olarak tahmin edilebilen değişimler, teknoloji guruları, donanım&yazılım tedarikçileri tarafından karakterize edilir. Bu bilgi çağında meydana gelen sorunların, Bilgi Yönetimi tarafından çözümlenebileceği savunulur.Software Magazin’e göre Bilgi Yönetimi,
“Bilgilerin tanımlanması, birbirleriyle ilişkilendirilmesi, tam olarak bütünlük sağlanması için doğru biçimde işlenmesidir. Sadece bir noktaya odaklanmış ve sürekli fikir birliğinde bulunan sistemler, durağan ve her şeyi önceden tahmin edilebilen örgütsel çevrelerde vardır. Ancak bilgi yönetimine dayalı sistemlerde ise, dinamik,
değişen iş çevresi gözönüne alınarak kurallar ve prosedürler, kullanılan teknolojilerin içine kurulur.”Bugünün iş dünyası, önceden konulmuş kuralların oynanmasına prim vermez. Ama makul ve adaptasyonu olan oyunun kuralları kabul edilir. Çünkü oyun, değişimi kendi içinde tutar. Mesela, değişen işin kuralları, anlaşmalar ve varsayımlar, sanal şirketler ve işletme ekosistemi için tehlike demektir.
“INFORMATION” VE “KNOWLEDGE” AYRIMI
Bilgi sisteminin geleneksel paradigması, işletme patronlarının emirlerinde veya toplumun normlarına odaklanan bilgiye dayanır. Dayanır ki, bu da
information ve knowledge kavramlarının birbirine girmesiyle sonuçlanır. O zaman information ve knowledge ayrımı nasıl yapılacaktır?Aslında
knowledge ve information birbirinden farklı iki kavramdır. Information, sadece insana bağlı ve bağımlı, insanların potansiyel faaliyetlerini tam olarak ifade edemeyen bilgisayar sistemleri tarafından meydana getirilmişken, knowledge ise kullanıcıların subjektif faaliyetlerine bağlı daha bağımsız bilgiler olarak ifade edilir.Genel olarak her ikisinin Türkçedeki karşılığı bilgidir. Ancak aralarında çok ince ve tartışmaya açık bir ayrım vardır. Şöyle ki: Information; ham, işlenmemiş ve çaba sarfedilmeden elde edilen ve algılanan bilgiler topluluğu olurken, knowledge ise bu ham bilgilerin işlenerek, anlamlı ve detaylı hale getirildiği bilgilerdir. Örneğin, gazetedeki haber bir information’dır. Ama bu haberle ilgili yorumlar, köşe yazıları ise knowledge olarak adlandırılabilinir.
Aslında,
information kelimesinin Türkçe dilindeki karşılığı enformasyondur. Bilgiler herkesin anlayabileceği düzeydedir. Bu yüzden bilgi toplumu (information society) denilmektedir. Çünkü bu toplumda hemen herkesin bir şeylerden yüzeysel olarak haberi ve bilgisi vardır. Ancak bu toplumda çalışanlar information worker olarak değil de knowledge worker olarak adlandırılır. Bu terminoloji ve anlam farklılığı tartışmalıdır.Bir diğer
kavram ise bilişimdir. Bilişim, bilgi ile iletişimi bir araya getiren bir kavramdır. Management Information Systems (MIS) derken, information bilgi olarak değil de bilişim olarak alınır. Çünkü yönetim sadece bir bilgi temelinde değil, aynı zamanda iletişimi de içine alan bir fonksiyondur.
YENİ İŞ DÜNYASI İÇİN “FARKLILIK” KAVRAMI
Yeni iş dünyası
, bilgi sistemleri tarafından meydana getirilen, bilgi çıktılarının kompleks ve farklı olmasını empoze eder. Çünkü “farklılık” kavramı, sayısız dünya görüşünün ve önceden tahmin edilemez geleceğin şifresidir.
BİLGİ YÖNETİMİNİN 3 MİTİ